ฝึกขับถ่ายให้ลูกอย่างไรดี การสอนให้เด็กรู้จักควบคุมการขับถ่ายและใช้ห้องน้ำหรือสุขภัณฑ์ได้นั้น เป็นเรื่องที่ต้องการเวลา ต้องใช้ความเข้าใจและความอดทนของพ่อแม่ ควรเริ่มฝึกขับถ่ายเมื่อเด็กและพ่อแม่มีความพร้อม
ความพร้อมของเด็ก
โดยทั่วไปจะอยู่ในช่วงอายุ 1-2 ปี (บางคนอาจช้ากว่านี้) ควรมีความพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจ
- เด็กควรจะนั่งเองได้ดี เดินได้ (เพื่อเดินไปกระโถน/ห้องน้ำ)
- ใช้มือช่วยเหลือตัวเองในการถอดและใส่กางเกงได้
- พูด หรือทำสีหน้า ท่าทาง สื่อให้รู้ได้ว่าต้องการขับถ่าย
- เด็กแสดงให้รู้ว่าเขาไม่ชอบที่จะทำเลอะเทอะในกางเกง/ผ้าอ้อมที่ใส่อยู่
- เข้าใจ เลียนแบบ และทำตามคำสั่งง่ายๆได้
- อยากทำอะไรเอง
- เด็กขับถ่ายอุจจาระในช่วงเวลาใกล้เคียงกันในแต่ละวันและสามารถคาดการณ์ได้
ความพร้อมของพ่อแม่หรือคนดูแล
ควรมีเวลา มีความอดทน มีความเข้าใจเด็ก ให้แรงเสริมทางบวกได้ และไม่ควรมีความเครียดเรื่องอื่นๆ (เช่น ย้ายบ้าน คลอดลูกคนใหม่ ตกงาน ฯลฯ) ฝึกอย่างไร
- ต้องค่อยเป็นค่อยไป อดทน ไม่บังคับ ไม่กดดัน(ถ้าเด็กกลัว ขัดขืน ต่อต้าน ต้องไม่ต่อว่าลงโทษหรือบังคับเด็ก ควรผ่อนปรน ให้เวลาเด็กปรับตัว และฝึกใหม่ในภายหลังเมื่อเด็กพร้อม)
- หาอุปกรณ์/สถานที่เหมาะสม เลือกกระโถนที่เด็กสามารถนั่งได้อย่างมั่นคง ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไป นั่งแล้วเท้าต้องวางบนพื้นได้ เต็มฝ่าเท้าโดยไม่ต้องกลัวล้มหรือตก หากจะให้เด็กนั่งถ่ายในห้องน้ำโดยใช้โถชักโครกของผู้ใหญ่ควรหาบันได และที่ครอบโถชักโครกให้เหมาะกับตัวเด็ก เพื่อที่เด็กจะนั่งได้อย่างมั่นใจและปลอดภัย
- เลือกเวลาที่เหมาะสม เช่น ช่วงเวลาที่เด็กมักถ่ายเป็นประจำ / หลังทานอาหารหรือนม /เวลาที่ทุกคนไม่ต้องเร่งรีบ เป็นต้น
-ให้เด็กได้มีโอกาสดูพี่หรือเด็กคนอื่น หรือพ่อแม่ในการใช้ห้องน้ำหรือขับถ่าย จะช่วยให้เด็กเข้าใจขั้นตอนต่างๆได้ง่ายขึ้น
- เมื่อเด็กแสดงสีหน้า ท่าทาง หรือบอกว่าอยากจะถ่าย ให้ชวนเด็กไปนั่งเล่นที่กระโถน ให้เวลาแก่เด็กอย่างสบายๆ ไม่เร่งหรือบังคับให้เด็กต้องทำให้ได้อย่างที่พ่อแม่ต้องการให้คำชมเชย ให้แรงเสริมทางบวกเมื่อเด็กทำได้
- ควรสอนเรื่อง การทำความสะอาดตนเองหลังถ่ายเสร็จ ในเด็กหญิงให้ทำความสะอาดจากด้านหน้า(ที่ปัสสาวะ) ไปทางด้านหลัง(ทวารหนัก) และควรให้เด็กล้างมือให้สะอาดก่อนออกจากห้องน้ำ
- ในช่วงแรกๆของการฝึกขับถ่าย เด็กอาจบอกไม่ทันและทำเลอะไปแล้ว ไม่ควรที่จะดุเด็ก ควรใจเย็นและสอนให้เด็กบอกก่อนที่จะทำเลอะ และคอยสังเกตท่าทางของเด็กว่าอยากถ่ายหรือไม่ แล้วจึงชวนไปนั่งกระโถนก่อนที่จะราด
- พยายามอย่าให้ท้องผูก ให้เด็กได้ทานอาหารที่มีกากใยให้พอเพียง และให้ขับถ่ายให้เป็นเวลา จะทำให้การฝึกขับถ่ายง่ายขึ้น เพราะถ้าท้องผูกเด็กจะกลัวเจ็บและไม่อยากถ่าย
โดยสรุป
พ่อแม่ควรมีความเข้าใจและใจเย็นที่จะค่อยๆ ฝึกลูกในการขับถ่าย ให้เหมาะสมตามวัยและความพร้อมของเด็ก ไม่บังคับจนเด็กเกิดความเครียดหรือกลัวซึ่งอาจมีผลกระทบทางด้านจิตใจต่อไปในภายหลัง
คลินิกเด็ก.คอม
พญ.จันท์ฑิตา พฤกษานานนท์
ข้อมูลจาก :
http://www.clinicdek.com
