5 ข้อดี ชวนลูกเล่นบทบาทสมมติเสริมสร้างสมอง คุณแม่กุ๊กเล่าถึงลูกชายวัย 3 ขวบเศษ ซึ่งมีพฤติกรรมชอบเล่นคนเดียว จนผู้เป็นแม่กังวลใจว่าผิดปกติหรือเปล่า เพราะกังวลว่าถ้ามีใครมาเห็นจะว่าลูกเธอเพี้ยนหรือเปล่า เธอพยายามเข้าไปเล่นกับลูกด้วยก็ไม่สำเร็จ เพราะเขาอยากเล่นคนเดียว และสังเกตเห็นว่าเขามีความสุขที่ได้เล่นคนเดียว

ความจริงไม่ใช่เฉพาะคุณแม่กุ๊กหรอกค่ะที่ลูกชอบเล่นลำพังคนเดียว แต่เด็กส่วนใหญ่ชอบเล่นกับตัวเอง หรือในความหมายที่พ่อแม่เห็นว่าเขาเล่นคนเดียวนั่นแหละ แท้ที่จริงแล้ว เขาไม่ได้เล่นคนเดียว แต่เขากำลังเล่นกับจินตนาการ หรือเล่นบทบาทสมมติ

ลองมองย้อนไปเมื่อครั้งเป็นเด็ก ผู้ใหญ่อย่างเราๆ ก็คงเคยผ่านการเล่นคนเดียว พูดคนเดียว หรือมีเพื่อนในจินตนาการเกิดขึ้นมาแล้วแต่เราจะรังสรรค์เพื่อนในจินตนาการให้มีมากมายแค่ไหน อยู่ที่เราจะสร้างขึ้นมาอย่างไร

เด็กบางคนสร้างบทบาทสมมติจากจินตนาการล้วนๆ แต่เด็กบางคนอาจมีตุ๊กตาหรือรถยนต์เป็นอุปกรณ์ต่อยอดจินตนาการ

กิจกรรมที่เด็กๆ คิดค้นและเล่นกับจินตนาการ เรียกว่า กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติ (Role Play) กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติเป็น

กิจกรรมที่เปิดโอกาสให้เด็กๆได้ใช้จินตนาการอันบรรเจิด ได้ใช้สมองทางด้านอารมณ์ ความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งนำไปสู่ประโยชน์มากมายในการกระตุ้นและส่งเสริมศักยภาพทางสมองอย่างรอบด้าน

รูปแบบการเล่นบทบาทสมมติมี 2 แบบ ได้แก่

• แบบแรก เด็กจะสร้างจินตนาการและสมมติบทบาทของตนเอง และสร้างเพื่อนในจินตนาการ
• แบบที่สอง สร้างบทบาทสมมติโดยมีตัวละคร เช่น พ่อรับบทบาทเป็นหมอ แม่รับบทเป็นคนไข้ และลูกรับบทเป็นนางพยาบาล เป็นกิจกรรมที่กำหนดบทบาทให้แต่ละคน แล้วทำกิจกรรมเล่นร่วมกัน อาจจะสร้างเรื่องราวตามนิทาน หรือสร้างเรื่องขึ้นมาเองก็ได้

กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติเป็นกิจกรรมที่เด็กๆ ชอบเล่นมาก เพราะสนุกสนาน ทั้งยังได้เป็นผู้กำหนดบทบาทของตนเอง เหมือนเขาสามารถสร้างโลกจินตนาการของเขาเอง ถ้าพ่อแม่ ผู้ปกครองเข้าใจถึงพัฒนาการตามวัยของเขา และส่งเสริมให้ลูกได้เล่นบทบาทสมมติอย่างเหมาะสมจะช่วยพัฒนาการของลูกได้มากทีเดียว

ประโยชน์ของการเล่นบทบาทสมมติช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางด้านสมองมากมาย

• หนึ่ง ส่งเสริมทางด้านความคิดสร้างสรรค์

เป็นการส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ของเด็กโดยตรง จากการให้เด็กได้คิดจินตนาการบทบาทสมมติ และเรื่องราวต่างๆ เท่ากับเป็นการกระตุ้นความคิด

ของเด็ก ยกตัวอย่าง เด็กเล่นบทบาทสมมติเป็นหมอ เด็กจะเชื่อมโยงความคิดว่าเวลาพ่อแม่พาเขาไปหาหมอ ต้องเจอกับอะไร เด็กจะมีจินตนาการ และ

ทำท่าทางเพื่อให้เป็นบทบาทนั้น พร้อมทั้งมีท่าทางในการรักษาคนไข้ ถ้าพ่อแม่ร่วมเล่นกับลูกก็อาจจะเป็นคนไข้ให้ลูก และชวนลูกคุยประหนึ่งว่าเป็นคน

ไข้จริง แล้วเด็กจะเกิดความรู้สึกภาคภูมิใจ และอาจจะกลายเป็นแรงบันดาลใจในอาชีพต่อไปในอนาคตก็ได้
 

• สอง ส่งเสริมทางด้านความจำ

เมื่อเด็กๆ ได้เล่นบทบาทสมมติต่างๆ เขาก็จำเป็นต้องจดจำบุคลิกท่าทาง หรือบทบาทที่ใกล้เคียงของตัวละครนั้นๆ ได้ด้วย ไม่ว่าจะเป็นบทบาทการสร้าง

จากจินตนาการ หรือบทบาทสมมติตัวละคร ล้วนแล้วต้องกระตุ้นเรื่องความจำด้วย อาจเป็นการจำจากประสบการณ์ในชีวิต หรือจำจากการเลียนแบบ

พฤติกรรมทางทีวี หรือสื่ออื่นๆ ซึ่งพ่อแม่ก็สามารถช่วยต่อยอดในการช่วยกระตุ้นความจำได้ด้วย ยกตัวอย่าง ลูกเล่นบทบาทสมมติเป็นหมี พ่อแม่ก็อาจ

ช่วยกระตุ้นความจำว่าหมีมีลักษณะอย่างไร อาจชวนลูกคุยถึงสวนสัตว์ที่เคยไป แล้วพบเห็นว่าท่าทางของหมีเป็นอย่างไร แล้วชวนลูกคุยต่อไปถึงประเภทของหมีด้วยก็ได้

• สาม ส่งเสริมทางด้านภาษา

การเล่นบทบาทสมมติเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการสื่อสารไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง บางครั้งลูกอาจจะพูดคนเดียว แต่ก็เป็นการพูดกับเพื่อนในจินตนาการ 

หรืออาจจะมีตัวละครที่เล่นด้วยกัน ก็จะทำให้มีการสื่อสารกันทางคำพูดและท่าทาง ยิ่งเป็นเด็กวัยหัดพูด เด็กที่เล่นบทบาทสมมติจะเกิดประโยชน์อย่างมาก 

เพราะเท่ากับช่วยพัฒนาการเรียนรู้ด้านภาษาให้กับเด็ก ซึ่งพ่อแม่สามารถสอดแทรกคำศัพท์ให้ลูกได้ด้วย ทำให้ลูกมีคำคลังได้เพิ่มมากขึ้น ยิ่งถ้ามีท่า

ทางประกอบจะยิ่งทำให้เด็กเรียนรู้ทักษะทางด้านภาษาได้ดียิ่งขึ้น
 

• สี่ ส่งเสริมทางด้านอารมณ์ความรู้สึก

เป็นการฝึกให้เด็กได้เรียนรู้เรื่องอีคิว และเรื่องความรู้สึกได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็กในช่วงปฐมวัย เป็นวัยที่ชอบแสดงออกทางความรู้สึก เช่น 

เวลาดีใจหรือมีความสุขสนุกสนานก็จะหัวเราะกระโดดโลดเต้น แต่หากเวลาเสียใจหรือโดนขัดใจก็จะร้องไห้เสียงดัง กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติเป็น

กิจกรรมที่ช่วยให้เด็กได้แสดงออกทางด้านอารมณ์ของตนเองอย่างเต็มที่ เป็นการสอนให้เด็กได้เรียนรู้เรื่องอารมณ์ของคนเรามีหลากหลาย ทั้งดีใจ มี

ความสุข ร้องไห้ เสียใจ ทุกข์ใจ เศร้าใจ ฯลฯ และเมื่อเกิดความรู้สึกเหล่านั้น จะมีพฤติกรรมอะไรตามมา เป็นการสอนให้ลูกได้เรียนรู้เท่าทันอารมณ์ของตัวเองด้วย

นอกจากนี้ กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติยังช่วยให้เด็กเป็นคนละเอียดอ่อน มีความเข้าใจในความรู้สึกของผู้อื่นจากการที่เด็กๆได้แสดงบทบาทสมมตินั้นด้วย
 

• ห้า ส่งเสริมทางด้านสังคม

กิจกรรมการเล่นบทบาทสมมติ เป็นกิจกรรมกลุ่มที่ช่วยพัฒนาทักษะทางด้านสังคมของเด็กได้อย่างมาก เด็กได้เรียนรู้ที่จะสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น เรียนรู้ที่จะทำงานร่วมกัน รู้จักปรับตัวเข้าหากัน บางครั้งอาจจะแบ่งบทฝึกการเป็นผู้นำผู้ตามให้กับเด็ก รวมถึงสอดแทรกให้เด็กรู้จักยอมรับความคิดเห็นที่แตกต่างและการเข้าใจบทบาทของตนเองและผู้อื่นโดยที่ไม่ไปก้าวก่ายในบทบาทของกันและกัน นอกจากนี้ยังเป็นกิจกรรมที่ช่วยให้เกิดความรักและสามัคคีด้วย

ไม่เพียงเท่านั้น ระหว่างที่เด็กๆ ได้เล่นบทบาทสมมติ ก็เท่ากับว่าเด็กๆ จะต้องเคลื่อนไหวร่างกายเพื่อให้สอดคล้องกับบทบาทของตัวละคร เช่น ถ้าเด็กเล่นเป็นทหาร ก็จะทำท่าเดินเหมือนทหาร ก็เสมือนได้เคลื่อนไหวร่างกาย เป็นการออกกำลังกายไปในตัวด้วย ที่สำคัญ การเคลื่อนไหวร่างกายของเด็กเล็กจะช่วยให้เด็กได้ใช้อวัยวะส่วนต่างๆ ของร่างกายได้อย่างเต็มที่ เป็นการพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กและกล้ามเนื้อมัดใหญ่ให้ทำงานสัมพันธ์กันได้ด้วย

เห็นไหมคะว่ากิจกรรมบทบาทสมมติ เป็นกิจกรรมที่มีประโยชน์ต่อเด็กๆ อย่างมาก นอกจากความสนุกสนาน ยังเป็นการช่วยพัฒนาศักยภาพสมองของเด็กด้วย ดังนั้น พ่อแม่ก็อย่าปล่อยให้เวลาลอยนวลนะคะ ลองชักชวนลูกๆ มาเล่นบทบาทสมมติกัน รับประกันความสุขถ้วนหน้า

ว่าแต่ลองสังเกตดูว่าบทบาทสมมติของลูกคุณส่วนใหญ่เลือกเป็นอะไรกันบ้าง เพราะเท่ากับเป็นการสะท้อนความในใจของลูกในช่วงเวลานั้นๆ ด้วย ถ้าเขามีภาพความประทับใจในเรื่องใด เขาจะเลือกจินตนาการในเรื่องประทับใจ หรือเรื่องที่ติดตรึงใจ รวมไปถึงอิทธิพลจากพ่อแม่ที่ปลูกฝังในเรื่องอะไรบ้าง


ที่มา : หนังสือพิมพ์ ASTV ผู้จัดการ

ข้อมูลจาก : http://www.thaihealth.or.th/node/16023