การดูแลรักษาสุขภาพช่องปากในเด็ก
การดูแลรักษาสุขภาพช่องปากในเด็ก เป็นเรื่องที่น่าห่วงเป็นอย่างยิ่งที่เด็กไทยส่วนใหญ่มีโรคฟันผุถึงร้อยละ 70 ซึ่งหมายความว่าเด็ก 10 คน เป็นโรคฟันผุเสีย 7 คน หากเรามีเด็กที่มีโรคฟันผุมากก็ยากที่จะคาดหวังไปถึงสุขภาพส่วนอื่นจะแข็งแรงดี เพราะโรคฟันผุจะมีผลส่งต่อให้เป็นโรคอย่างอื่นตามมา เช่น เจ็บคอ ติดเชื้อ เบื่ออาหาร เด็กจะเจ็บป่วยบ่อย โยเย ปวดฟัน สุขภาพจิตเสีย เชื่อว่าคุณพ่อ คุณแม่ทั้งหลายอยากเลี้ยงดูบุตรหลานให้มีฟันดี ไม่โยเยเพราะปวดฟัน แต่ก็มีข้อน่าสังเกตที่ความรู้และความเข้าใจเรื่องนี้ยังปฏิบัติไม่ถูกต้องและมองข้ามไป
ทำไมเด็กถึงมีฟันผุมาก ?
เราทราบกันอยู่แล้วว่าโรคฟันผุเกิดจาก กรดสัมผัสกับผิวฟัน กรดจะค่อยทำลายเปลือกฟันผ่านเข้าสู่เนื้อฟัน ซึ่งจะถูกทำลายเร็วมาก จนเกิดเป็นโพรงหรือรูซึ่งอาจจะเห็นชัดถ้ารอยผุอยู่ด้านบดเคี้ยว แต่บางครั้งจะอยู่ตามซอกฟันจึงไม่เห็น หากรอยผุถึงโพรงประสาทฟันอาการปวดก็จะตามมา
ขวดนมกับฟันผุโรคยอดฮิต
ปกติแล้วเราเลี้ยงเด็กด้วยนมแม่ดีที่สุด แต่ส่วนมากแล้วจะเลี้ยงด้วยนมขวด โดยสิ่งที่ทำให้ฟันผุง่ายมากมีอยู่ 2 ประเด็น คือ
1. การปล่อยให้เด็กดูดนมขวดจนหลับคาขวดนม ฟันก็จะจมอยู่ในน้ำนมเป็นเวลานาน จริงๆ แล้วตัวนมเองก็มีน้ำตาล lactose ซึ่งสามารถเปลี่ยนเป็นกรดทำลายฟันได้ หากเราให้ดื่มนมไม่ดื่มน้ำตาลก็เหมือนกับว่าฟันแช่อยู่ในน้ำนมสัมผัสกับนมตลอดเวลาที่หลับ ฟันก็จะสึกกร่อนผุได้ง่ายขึ้นและต่อเนื่องกันหลายซี่ จะเห็นได้ชัดที่ฟันหน้าค่อยสึกกร่อนจนเหลือแต่รากที่เราเรียกว่า “ฟันผุจากขวดนม” (bottle caries)
2. อีกเรื่องน่าจะโยงไปถึงความรู้และความเข้าใจผิดไม่เห็นอันตรายของที่มีรสหวาน บางท่านได้นำเอานมข้นหวานมาชงให้เด็กดื่มแทนนมผง แน่นอนคุณค่าทางโภชนาการที่ไม่เหมาะสมแล้วน้ำตาลเข้มข้นสูงเป็นอันตรายอย่างยิ่งและก่อให้เกิดฟันผุได้อย่างง่ายดาย อีกทั้งยังเป็นตัวส่งเสริมให้เด็กติดรสหวาน เสี่ยงต่อการเป็นโรคอ้วน เบาหวาน และไขมันในเลือดสูงในอนาคต
คุณพ่อคุณแม่ควรดูแลเรื่องการดูดนมของเด็กดังนี้
1. อย่าให้ลูกดูดนมแบบหลับคาขวดนม
2. ดูดนมแล้วให้ดูดน้ำตาม หรือใช้ผ้าอุ่นเช็ดฟัน
3. ควรให้เด็กเลิกดูดนมเมื่ออายุ 1 ขวบ
4. อย่าเลี้ยงเด็กด้วยนมข้นหวาน
สร้างวินัยในการกิน การดื่ม จำเป็นหรือ?
บางครั้งเราก็ลืมไปว่าอาหารที่ทำให้ลูกน้อยรับประทานนั้นมักจะมีน้ำตาลแฝงอยู่ด้วย ทั้งที่น้ำตาลทำให้ฟันผุง่าย? เราต้องหาทางลดการสัมผัสฟันกับน้ำตาลให้น้อยที่สุด โดยจะต้องระวังอย่าปรุงอาหารให้หวานมาก
ควบคุมเครื่องดื่มทุกชนิดที่จะดื่ม น้ำผลไม้ส่วนใหญ่จะมีน้ำตาลสูง มีรสเปรี้ยว มีกรด citric ซึ่งจะทำให้ฟันกร่อนได้ หากจะให้เด็กดื่มเพื่อเสริมวิตามินซี ก็ควรผสมให้เจือจางหรือควรให้ในเวลาอาหารไม่ควรดื่มพร่ำเพรื่อ
น้ำหวาน เครื่องดื่มน้ำอัดลม ไม่ควรให้เด็กดื่มเป็นประจำ
ขนมหวานต่างๆ ที่มาในรูปอาหารสำเร็จ แป้งกรอบ ลูกอม ทอฟฟี่ ช็อกโกแล็ต อาหารเหล่านี้จะติดฟันและอมอยู่ในปากเป็นเวลานาน ฟันแช่อยู่ในบรรยากาศที่เป็นกรดเป็นเวลานาน ฟันก็ผุง่าย ควรเลี่ยง อย่าให้กินเป็นประจำจนติด
ส่วนใหญ่ฟันผุในเด็กเป็นเรื่องของอาหาร ที่ให้ผิดวิธี ให้พร่ำเพรื่อ ไม่ควบคุมจำกัดของหวาน เราลองมาปรับเปลี่ยนกันใหม่ ระมัดระวังและสร้างวินัยในการดื่มและกินให้ลูกน้อยอย่างถูกต้องจะช่วยลดฟันผุได้อย่างดีทีเดียว
ข้อมูลจาก : คณะทันตแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
