อาหารแสลงสำหรับคุณแม่หลังคลอด “ป้าหมอคะ หลังคลอดตาหนึ่ง น้ำหนักยังตกค้างอยู่อีก 5 กิโลกรัม แมวเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมตัวเองด้วย ถ้าแมวจะลดน้ำหนัก โดยการลดอาหารบ้างได้ไหมคะ” 

“ตอนนี้แมวรับประทานอาหารอะไรบ้างจ๊ะ” หมอถามอย่างเอาใจใส่ “แมวรับประทานอาหารเหมือนกับตอนก่อนคลอดน่ะค่ะ มีข้าว เนื้อสัตว์ และผัก กับน้ำนมถั่วเหลืองวันละ 2 ถ้วย เพราะอยากให้มีน้ำนมมากๆ”

มารดาที่ให้นมบุตร ควรจะรับประทานอาหารเพิ่มขึ้น ประมาณร้อยละ 10 เพื่อชดเชยกับปริมาณที่ออกไปกับน้ำนม มารดาที่มีสุขภาพดี จะมีน้ำนมหลั่งออกมาวันละ 3 ถ้วย (600-800 มิลลิลิตร) ต่อมน้ำนมสร้างน้ำนม โดยการจัดดึงเอาสารอาหารจากเลือดแม่ มาสร้าง น้ำนมจึงได้ชื่อว่า เลือดจากอกของแม่ น้ำนมประกอบด้วยโปรตีน ไขมัน น้ำตาล แร่ธาตุ และวิตามิน จึงต้องได้รับการชดเชย ด้วยการรับประทานอาหารเหล่านี้ให้เพียงพอ โปรตีนที่ออกมาในน้ำนมแม่ เทียบได้กับไข่ 2 ฟอง มารดาที่ให้น้ำนมบุตร โดยที่ไม่ได้รับประทานอาหารเพิ่มขึ้นเลย น้ำหนักตัวจะลดลงเรื่อยๆ ยิ่งมีลูกถี่ แม่ยิ่งผอมและทรุดโทรมอย่างเห็นได้ชัด สำหรับรายหนูแมว ซึ่งมีน้ำหนักเกินอยู่แล้ว ต้องเลือกรับประทานอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ ถั่ว ผัก และให้ลดอาหารจำพวกแป้งและไขมัน ร่างกายจะได้ดึงเอาไขมันที่ตกค้างอยู่ในตัว มาสร้างเป็นน้ำนม การรักษาทรวดทรง นอกจากจะรับประทานอาหารให้ถูกส่วนแล้ว ควรบริหารร่างกายอย่างสม่ำเสมอด้วย รับรองได้ว่า น้ำหนักและทรวดทรง จะกลับเข้าสู่สภาพเดิมได้แน่นอน

สำหรับมารดาซึ่งผอม และน้ำหนักน้อย จำเป็นต้องรับประทานอาหาร เพิ่มขึ้นจากเดิม ถ้าคิดประมาณเป็นเนื้อสัตว์ จะเป็น

- เนื้อหมู ไก่ ปลา ก้อนเท่ากับกล่องไม้ขีดไฟ (30 กรัม) หรือถั่ว 2 กล่องไม้ขีดไฟ 
- นมถั่วเหลืองวันละ 2-3 ถ้วย 
- ผักใบเขียวครึ่งถ้วย 
- ผักเหลือง (ฟักทอง มะเขือเทศ) ครึ่งถ้วย 

พวกผักจะให้วิตามินเพียงพอกับที่ทารกต้องการ ถ้ามารดาได้รับอาหารเหล่านี้เพิ่ม น้ำหนักตัวของมารดาจะคงที่ และไม่ปรากฏอาการโรคขาดอาหาร

“ป้าหมอคะ แมวต้องอดของแสลงอะไรไหมคะ……” 

ของแสลงคงหมายถึงรับประทานเข้าไปแล้ว เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ อาหารต่างๆ ข้าว เนื้อสัตว์ ถั่ว ผัก ผลไม้ เป็นอาหารที่ร่างกายต้องการอย่างยิ่ง ไม่ควรงด ถ้าจะว่าไปแล้ว ยาหลายชนิด อาจนับว่าเป็นของแสลงสำหรับแม่ที่ให้นมลูก เพราะสารเหล่านี้จะผ่านจากเลือดแม่ เข้าไปในน้ำนมเมื่อทารกรับประทาน เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ได้ เช่น ยาถ่าย อาจทำให้ทารกถ่ายท้องไปด้วย ยาทุกชนิดจะปนไปในน้ำนมแม่ มากน้อยต่างกันไป

แม่บางคนมีความเชื่อว่า เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ เป็นของแสลง จึงงดรับประทาน หันมารับประทานข้าวกับปลาแห้งหรือเกลือ จนเกิดโรคขาดอาหารขึ้น บวม และเป็นโรคเหน็บชา เพราะขาดวิตามิน บี1 แม่ก็จะหลั่งน้ำนมที่ขาดวิตามิน บี1 ให้ลูกด้วย สำหรับทารกที่ดื่มน้ำนมมารดาเพียงอย่างเดียว โดยไม่ได้รับอาหารเสริม พวกกล้วยหรือเนื้อสัตว์เลย เมื่ออายุได้ 4-5 เดือนจะเกิดอาการของโรคเหน็บชา ร้องเสียงแหบ บวม ผอม และเกิดอาการหัวใจล้มเหลวได้

“คุณแม่ซื้อยาดองมาให้แมว บอกว่าเป็นยาพวกขับเลือด และขับน้ำคาวปลา แมวควรรับประทานไหมคะ” 

ไม่ควรรับประทานอย่างยิ่งค่ะ พวกยาดองและยาขับเลือดหรือน้ำคาวปลาทั้งหลาย เพราะนอกจากไม่เกิดประโยชน์แล้ว อาจเกิดอันตรายแก่ทารกด้วย เพราะยาดองเหล่านี้ อาจมีสารบางชนิดที่ส่งผ่านไปยังลูก ซึ่งทำให้เกิดอาการเลือดออกง่าย เพราะแพทย์ได้สังเกตว่า เด็กที่มีจ้ำเลือดตามตัว ซีด ถ้าเป็นมากจะเกิดอาการชัก เพราะมีเลือดคั่งในสมอง เด็กเหล่านี้มักมีประวัติว่า แม่กินยาดองเหล้า หรือยากลางบ้านเกือบทุกราย แม่ที่รักและเป็นห่วงลูกน้อยจึงควรละเว้นเสีย

สิ่งที่ควรจะรับประทานคือยาเพิ่มเลือด เช่น ธาตุเหล็กและวิตามิน เพราะแม่ได้เสียเลือดไปมากระหว่างการคลอด ดังนั้นต้องรับประทานสารอาหารเหล่านี้ ชดเชยสิ่งที่เสียไป

“พวกแกงเลียง จะช่วยเพิ่มน้ำนมให้มากขึ้นหรือเปล่าคะ” 

สารที่เพิ่มการหลั่งน้ำนม เท่าที่ทราบยังไม่มี อาหารและยาที่เชื้อว่าจะช่วยเพิ่มน้ำนม มีแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น พวกแกงเลียงที่ใส่ผักมากๆ อาจจะช่วยให้สารอาหารพวกวิตามินและเกลือแร่บ้าง ที่สำคัญคงช่วยด้านจิตใจ ตัวแม่เองและผู้ใกล้ชิดมีความตั้งใจ ที่จะส่งเสริมให้แม่ได้มีน้ำนมมากพอ เพื่อให้ทารกได้เจริญเติบโต ถ้าหากไม่ได้เติมสารอะไรที่แปลกปลอม นอกจากอาหารที่ปรุงเป็นพิเศษ ก็จะเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพจิตเช่นกัน

“ขณะให้นมลูก รับประทานยาคุมกำเนิดได้ไหมคะ” 

มารดาที่ให้นมลูกสม่ำเสมอ ทั้งกลางวันและกลางคืน จะทำให้ไม่มีประจำเดือน และไม่มีไข่ตกได้ 7-8 เดือนหลังคลอด แต่ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ หลังจาก 7-8 เดือนนี้ไปแล้ว มารดาที่ไม่ได้ให้นมลูกสม่ำเสมอ เช่น ให้นมเฉพาะเวลากลางคืนเท่านั้น จะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้เร็วกว่านี้ การใช้ยาคุมกำเนิดควรปรึกษาแพทย์ เพื่อรับยาชนิดที่มีขนาดของยาน้อยๆ จากการศึกษาที่ผ่านมา ยังไม่มีข้อมูลที่แน่นอนว่า ยาคุมกำเนิดจะทำให้น้ำนมแม่ลดลง

  
 ข้อมูลจาก : http://www.lovekid.com