กลยุทธ์พัฒนาลูก 12 เดือนแรก พัฒนาการตามวัยของลูกรักเป็นสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องรู้ไว้ค่ะ เพราะเป็นตัวบอกได้ว่าลูกของเราเจริญเติบโตได้ดี เร็ว-ช้าหรือไม่ อย่างไร สอดคล้องกับวัยหรือเปล่า ที่สำคัญคุณพ่อคุณแม่จะได้รู้ว่าสามารถช่วยกระตุ้นพัฒนาการลูกได้อย่างไรด้วยค่ะ

กระตุ้นอย่างไรกับลูกวัย 0-1 ปี

เด็กๆ ในแต่ละช่วงวัย พัฒนาการความสามารถมีแตกต่างกันค่ะ การช่วยลูกเพิ่มพูนทักษะต่างๆ จึงต้องทำให้เหมาะสมกับวัย โดยเฉพาะกับลูกน้อยวัยขวบแรกซึ่งต้องดูกันในแต่ละเดือนเลย

วัย 1 เดือน จากเมื่อแรกเกิดที่การมองเห็นและการได้ยินของลูกยังไม่ชัดเจนเท่าไร พอสิ้นสุดเดือนแรกการมองเห็นของลูกจะชัดขึ้น เริ่มจะจำหน้าคนที่คุ้นเคยได้ พยุงศรีษะตัวเองได้เล็กน้อย เริ่มยิ้ม ฟังและจำเสียงของแม่ได้แล้ว
คุณพ่อคุณแม่สามารถกระตุ้นพัฒนาการลูกได้ง่ายๆ ด้วยการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพราะนมแม่คืออาหารที่ดีที่สุดของลูก ทั้งบริเวณลานเต้านมแม่ที่มีสีเข้มจะช่วยให้ลูกมองเห็นได้ชัด เพราะช่วงเดือนนี้สายตาลูกยังมองอะไรได้ไม่ชัดแจ๋วหรอกค่ะ แต่ลูกจะสังเกตอะไรที่ตัดกันและอยู่ใกล้ เช่น สีดำของดวงตาที่เคลื่อนไหวได้ของคุณพ่อคุณแม่ ลูกจะสนใจเป็นพิเศษค่ะ

วัย 2 เดือน มองเห็นสีและสิ่งของที่อยู่ใกล้ได้ชัดขึ้นค่ะ เริ่มส่งเสียงบ้างควบคุมการการเคลื่อนไหวได้ดีขึ้น จะเริ่มชันคอได้ประมาณ 45 องศา
ส่วนการกระตุ้นไม่มีอะไรยากค่ะ เวลาที่ลูกส่งเสียงอือ อา คุณแม่ก็แค่พูดคุยตอบกับลูก ส่งเสียงโต้ตอบกันไปมา เพื่อให้ลูกได้เล่นกับเสียง และยังรู้จักการแยกแยะเสียงของแม่ จากสภาวะแวดล้อมอื่นๆ รอบตัวลูก หรือตรงบริเวณที่นอนของลูก ห้อยโมบายมีสีสันไว้เสียหน่อย หรือเอาของเล่นโบกผ่านหน้าลูกบ้าง ให้ลูกได้มองตาม ก็สามารถช่วยพัฒนาทักษะด้านการมองเห็นของลูกค่ะ

วัย 3 เดือน วัยนี้ลูกเริ่มมองตามสิ่งของที่เคลื่อนไหว เริ่มไขว่คว้าสิ่งของถีบขาเหมือนปั่นจักรยาน เริ่มเชื่อมโยงและภาพได้แล้วค่ะ
การกระตุ้นคือ ให้ลูกได้มองโมบายที่เคลื่อนไหวไปมา ควรเป็นโมบายที่มีสีสันสดใส มีเสียงด้วยก็ดีค่ะ เมื่อให้ลูกฝึกการมองตาม หรือลองให้ลูกส่องกระจกเงาให้เขาเห็นเวลาตัวเองยิ้มหัวเราะ ถ้าใช้ของเล่นก็ควรเป็นของเล่นที่มีเสียงกรุ๊งกริ๊งซึ่งจะดึงความสนใจของลูกให้หันมองตามและอยากเอื้อมมือคว้า รวมทั้งตุ๊กตาที่มีพื้นผิวต่างกัน ซึ่งช่วยลูกเรียนรู้สัมผัสที่แตกต่างของสิ่งของค่ะ

วัย 4 เดือน ลูกเริ่มมองเห็นได้ไกลขึ้นค่ะ ชอบมองสีที่ต่างกัน ทำเสียงแปลกๆ และชอบฟังมากขึ้นด้วย เริ่มจับเริ่มสำรวจใบหน้าพ่อแม่แล้ว และในเดือนนี้เวลาที่ลูกนอนคว่ำจะสามารถยันหน้าอกพ้นพื้นได้
คุณพ่อคุณแม่สามารถเสริมพัฒนาการด้วยการจับมือดึงให้ลูกลุกขึ้นนั่ง ลูกจะพยายามตั้งศรีษะตามแรงดึง ทำให้ช่วยบริหารหลังและคอของลูกให้แข็งแรงค่ะ

วัย 5 เดือน ลูกวัยนี้สามารถมองตามสิ่งที่เคลื่อนไหวได้ดี ชอบฟังเพลง เริ่มส่งเสียงพูดคุย เริ่มเข้าใจภาษาจากคนรอบข้างนั่งพิงได้นานกว่า 30 นาทีค่ะ เวลาอยู่ในท่ายืน ชอบเอาเท้ายันพื้นและกระโดดไปมา เริ่มถ่ายของจากมือหนึ่งไปยังอีกมือหนึ่งได้
คุณพ่อคุณแม่ควรหาของเล่นที่ช่วยกระตุ้นการใช้มือของลูก เช่น ลูกบอลบล็อก ของเล่นที่บีบและมีเสียง ยางกัด ฯลฯ

วัย 6 เดือน ลูกเริ่มนั่งได้เองแล้ว และพยายามคืบ เริ่มหยิบของเข้าปาก ชอบของเล่นสีสันสดใส มีเสียง เริ่มกลัวคนแปลกหน้าขณะเดียวกันก็จำหน้าแม่ได้ด้วย
การฝึกพัฒนาการให้ลูกวัยนี้สามารถทำได้ผ่านการเล่นกับลูกนี่ล่ะค่ะ เช่น เล่นโยกเยกกับลูก พูดคุยเรียกชื่อลูกให้เกิดความคุ้นเคยเวลาเล่นของเล่นก็เรียกชื่อของเล่นด้วย ลูกจะได้เริ่มจดจำคำศัพท์ต่างๆ และเวลาอาบน้ำ ก็อาจจะหาของเล่นพวกหนังสือลอยน้ำหรือถ้วยอันเล็กไว้ให้ลูกตักน้ำเล่น เพื่อฝึกการใช้มือไปในตัวค่ะ

วัย 7 เดือน ลูกเริ่มคลานได้คล่องขึ้น สามารถยึดเกาะตัวเองเพื่อลุกขึ้นยืนเริ่มสำรวจสิ่งของ เอาของเข้าปาก รู้จักส่งรับสิ่งของ
เพราะฉะนั้นของเล่นของลูก คุณแม่ต้องลองเลือกที่มีผิวสัมผัสแตกต่างกันไปเพราะลูกเริ่มสำรวจและสัมผัสจับสิ่งของได้ดีขึ้น จะได้ช่วยลูกในการเรียนรู้เรื่องผิวสัมผัสไปด้วย แต่ต้องเลือกของเล่นที่ปลอดภัย ผ่านมาตรฐานรับรองความปลอดภัยและสอดคล้องกับวัยของลูกด้วยนะคะ

วัย 8 เดือน เริ่มจับความรู้สึกจากน้ำเสียงได้ค่ะ คลานได้คล่อง สามารถพูดสื่อความหมาย ชอบส่งเสียงกับของเล่น โดยเฉพาะโทรศัพท์ ลูกจะส่งเสียงเลียนแบบเหมือนผู้ใหญ่โทร. คุยกันเลยค่ะ
เพื่อช่วยฝึกการเคลื่อนไหวให้ลูก คุณแม่ลองยื่นของเล่นให้ลูกในระยะที่ห่างออกมาเล็กน้อย เพื่อฝึกลูกให้เคลื่อนไหวตัวเอง หรือซ่อนของเล่นเพื่อให้ลูกหาของที่ซ่อน ทั้งคุณพ่อคุณแม่สามารถฝึกทักษะด้านภาษาของลูกด้วยการร้องเพลงและปรบมือเข้ากับจังหวะ ให้ลูกได้เคลื่อนไหวและฟังเสียงไปพร้อมๆ กันค่ะ

วัย 9 เดือน ลูกเริ่มลุกขึ้นยืนแล้ว ตั้งไข่ ใช้มือได้ดี ลูกจึงเริ่มเดินเกาะสิ่งของไปมาได้ แม้ยังไม่คล่องยัก เริ่มหยิบจับสิ่งของเล็กๆ ออกเสียงคำที่ได้ยินบ่อยๆ เริ่มแยกแยะลักษณะสิ่งของได้
ฉะนั้นคุณพ่อคุณแม่อาจใช้ของเล่นที่เขาชอบหลอกล่อให้ลูกอยากยืน เพื่อฝึกการทรงตัวลูกให้มั่นคงมากขึ้น พวกของเล่นที่มีเสียงดนตรี หรือหนังสือนิทาน จะช่วยฝึกเรื่องเสียง และพัฒนาการทางภาษาของลูกได้ค่ะ

วัย 10 เดือน เริ่มจำคนในบ้านได้ หันหาเสียงถูกทาง เริ่มจะเดินหรือทำท่าว่าจะเดิน เข้าใจภาษา และชอบสื่อสารมากขึ้น
คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยกระตุ้นลูกได้ เช่น โยนสิ่งของให้ห่างตัวลูกเล็กน้อย เพื่อให้ลูกคลานหรือเดินไปเก็บ หรือคุณแม่อาจจะหลอกล่อด้วยของเล่นแล้วให้ลูกหัดคลานหรือเดินไปหา อย่าลืมพูดชื่อลูกพูดคุยกับลูกด้วยนะคะ เพื่อให้ลูกคุ้นเคยและเข้าใจภาษาได้เร็วขึ้น

วัย 11 เดือน ลูกจะตื่นเต้นสนใจเสียงหรือสิ่งแปลกใหม่ ชอบให้จับมือพาเดิน ใช้มือคล่องแคล่วขึ้นด้วย

วิธีกระตุ้นง่ายๆ เช่น ยื่นมือให้ลูกจับ เพื่อพาลูกเดิน จะช่วยพัฒนากล้ามเนื้อทั้งมัดเล็กมัดใหญ่ ทำให้ลูกสามารถหยิบจับสิ่งของได้คล่องแคล่ว และเดินได้แข็งแรงทะมัดทะแมงขึ้นค่ะ

วัยครบขวบแรก ลูกชอบทำเสียงแปลกๆ เดินได้ด้วยตัวเอง คลานได้คล่อง ชอบโยนของและดูว่าตกตรงไหน รู้จักชื่อตัวเองเริ่มเลียนแบบผู้ใหญ่ ออกเสยงเรียก “แม่” หรือ “พ่อ” ได้ค่ะ

วัยนี้คุณพ่อคุณแม่สามารถช่วยฝึกการเดินของลูกให้เชี่ยวชาญขึ้น ด้วยการเรียกให้ลูกเดินเข้าไปหา หรือเอาของเล่นมาหลอกล่อชวนระบายสี เพื่อฝึกการใช้กล้ามเนื้อมือและเรียนรู้เรื่องของสีสัน และยังเสริมสร้างจินตนาการไดด้วยค่ะ

ทั้งหมดที่ว่ามานี้ เพื่อเป็นแนวทางให้คุณพ่อคุณแม่รู้ว่าลูกสามารถทำอะไรในวัยไหนได้บ้าง จะได้ส่งเสริมลูกได้อย่างสอดคล้องที่สำคัญอย่าเร่งลูกให้ทำทุกอย่างนะคะ ควรค่อยเป็นค่อยไป คำชม การปรบมือ สีหน้า แววตา และรอยยิ้มจะช่วยสร้างความอบอุ่น ความมั่นใจ ทำให้การพัฒนาทักษะความสามารถต่างๆ ของลูกเป็นไปด้วยดีค่ะ. 

ข้อมูลจาก : http://www.sudrak.com